the Quick Version
Schaamte is een hele sterke sociale emotie, niet goed of slecht maar een gevoel dat iets zegt over de groep waar jij bij wilt horen. Als je ‘last hebt van’ schaamte zal je waarschijnlijk òfwel je gedrag moeten veranderen (presentatie is ook gedrag) òfwel jouw “interne peergroup” moeten aanpassen.
De theorie is simpel…
Meer weten? Lees:
the Longer Version
Over Schaamte (02)
schaamte
Wanneer we kijken naar de effecten van schaamtevolle situaties in ons brein dan zien we in ons brein letterlijk dat schaamte letterlijk “pijnlijk” is. Je ziet namelijk dat een aantal van de gebieden die je normaal ziet oplichten bij fysieke pijn ook oplichten bij het beleven van schaamte. Je zou kunnen zeggen dat sociale situaties die ons het gevoel van schaamte geven letterlijk emotioneel pijn doen. Dat maakt ook begrijpelijk waarom juist “shaming” en cyberbullying mensen zelfs tot suïcide kunnen drijven.
wat zegt mij mijn schaamte?
Schaamte is in sommige kringen een taboe-emotie. Je lijkt je soms niet meer te mogen schamen over de dingen die mis zijn gelopen.
Begrijp mij goed ik zeg zeker niet dat alle schaamte terecht is en dat je jezelf inderdaad maar moet gaan zitten schamen. Maar juist door niet naar het (vervelende) schaamte gevoel te kijken en te doen alsof het zal weg gaan door het te ontkennen zie je vaak dat de schaamte alleen maar ondergronds gaat en eigenlijk alleen maar méér verstikkend uitwerkt.
Ook al overschreeuw je het en ontken je het, daardoor wordt het -zoals alle gevoelens waar je niet handig mee om gaat- alleen maar onduidelijker en daardoor ook bepalender in je leven.
Een beetje aandacht dus voor het vervelende gevoel van schaamte, juist om het niet te veel macht te geven.
het nut van schaamte!
Bij het behandelen van “schaamte” kom je meestal gelijk de mening tegen “dat mensen zich helemaal niet zouden moeten hoeven schamen”. Dat klinkt leuk en dat kan je 100x tegen jezelf vertellen maar dat maakt dus helaas meestal niet zo veel uit in de praktijk.
Dus als we er op die manier niet vanaf komen, dan is het waarschijnlijk handiger om eerst eens te onderzoeken wat eigenlijk het nut is van die emotie. Want we zien schaamte namelijk ook onder allerlei andere warmbloedige dieren die in groepen samenleven. En als zo’n emotie dus al eeuwenlang blijft bestaan dan is het eigenlijk ook wel te verwachten dat zo’n emotie ergens ook nut heeft. Want alle dingen die onnuttig zijn die zakken nou eenmaal langzaam weg naar de achtergrond in de evolutie.
Denk voor jezelf eens even na over het mogelijke nut van “schaamte”…
Als je daar langer over nadenkt dan lijkt het namelijk niet zo nuttig om schaamte te voelen. Het is immers vooral een gevoel dat ons tegen houdt. Een gevoel waardoor we dingen niet doen.
nadenkend over het nut van schaamte
Ik denk dan ook niet dat het nut vooral op het individueel niveau moeten zoeken, ik denk juist dat het nut van de emotie schaamte eerder op groepsniveau gezocht moet worden. Dat is niet zo populair sinds de me-decade van de 90’s, maar gaandeweg beginnen we weer een beetje aan het idee te wennen dat mensen nou eenmaal groepsdieren zijn (en dus ook gelukkiger worden in groepen). Maar schaamte is wel iets waar we over na zullen moeten denken als we grip willen krijgen op dat gevoel. Want ook al hebben we nog zo veel ratio ontwikkeld, je ziet het telkens weer dat mensen zich laten tegen houden door hun gevoel van schaamte. Ook al hebben mensen soms hele verhalen om zichzelf te vertellen dat het niet erg is en/of dat het ze niks kan schelen: schaamte houdt ons tegen…
en dat is belangrijk voor de groep!
Schaamte zal voorkomen dat ik het eten van het alfa-mannetje op eet als ie even niet op let. En dat maakt dat het alfamannetje ons straks niet kan beschermen als de wolven komen. Ik gris de banaan niet uit de handen van een hoogzwanger vrouwtje, zelfs al ben ik op dat moment een stuk sterker maar het voortleven van de groep komt in gevaar door mijn gedrag.
Op korte termijn krijg ik mijn eten niet, op lange termijn overleeft de groep…
Het is natuurlijk maar een aanname, maar het kan wel helpen om begrip te krijgen voor “schaamte” en het omgaan daarmee.
blauwbil en groenbil apen
Een voorbeeld dat ik vaak in psycho-educatie gebruik:
Stel ik ben een blauwbil aapje dat door een foutje van de oppasser per ongeluk op is gegroeid in het hok van de groenbil aapjes. Als mijn puberteit in zet en mijn billen kleuren mooi elektrisch blauw, wat gebeurt er dan? Wat voel ik dan bij het zien van m’n blauwe billen in een spiegel? Precies!
Als ik mij schaam voor mijn blauwe billen dan zal ik ze verstoppen voor de ogen van anderen, ik zal met gele verf in de weer gaan in de hoop ze groen te laten lijken maar dan nog zal ik de neiging hebben om nerveus te worden als iemand in de buurt van mij komt. Hoogst waarschijnlijk vind ik dan mijn plek aan de buitenkant van een groep met mijn billen uit het zicht, strak op een tak zodat niets zichtbaar zal zijn.
Shame: the fear of disconnection
En de vragen die uit deze metafoor voort komen zijn dan natuurlijk:
- Bij welke groep denk ik te horen? (wat is jouw peer-group volgens jou?)
- en: Wil ik eigenlijk wel bij de juiste groep horen of wordt ik gelukkiger als ik meer mijzelf zou kunnen zijn?
Lees verder over schaamte en wat je er mee kan doen:
Over Schaamte (02)
Als jij aan de slag wilt met jouw schaamtegevoel, neem even contact op. We kunnen samen kijken welke schaamte terecht is en welk gedrag er nodig is om jouw schaamtegevoel af te bouwen of op de handiger dingen te richten.
Mocht u vragen willen stellen +klik hier+
contact pagina: +klik hier+
westcoachingblog.wordpress.com 
Eén reactie op “Over Schaamte…”