the Quick Version
Het is te makkelijk om vergelijkingen te trekken tussen politici met vreemde kuifjes toen en nu. Maar in deze persoonlijke blog wil ik op deze verjaardag toch aandacht vragen voor de herhalingen die we tegen komen. Ook toen werd vrijheid rond seksualiteit ineens weer sterker verketterd en in die zogenaamde zedelijkheid ontstond een cultuur waarin menselijkheid en liefde steeds verder op de achtergrond zouden raken, een uiting van een cultuur van kille efficiëntie om complexe problemen zonder menselijkheid aan te pakken.
Hoe dan? Lees:
the Longer Version
Maar het is veel te simpel om hier met een angst voor oorlog te gaan schermen. Daarvoor spelen te veel variabelen een rol en schermen met angst is genoeg gebeurd, de laatste tijd in de politiek. Ik wil graag dat meer wordt nagedacht over geschiedenis van vrijheid, eerlijkheid, verantwoordelijkheid en politieke keuzes.
een 14 jaar oudere verjaardag
De bevrijding van Auschwitz door de Russen was op 27 januari 1945, op de dag af 14 jaar voor mijn geboorte. Het lijkt nu allemaal zo ver weg. Maar ik denk dat het mee valt. En de gruwelen van Auschwitz zijn ook veel minder ver weg dan dat we graag zouden geloven.
We geloven erg graag dat dat ver van ons af staat, dat het door hufters is gedaan en dat we er een les van hebben geleerd die nooit meer zal gebeuren zodat we onze crüsli kunnen blijven eten bij het ontbijt, zodat we onze favoriete series kunnen blijven volgen en de spannende oorlogsfilms kunnen bekijken waarin het duidelijk is wie de good guy is en wie ‘fout’ is.
Maar als we kijken naar Auschwitz, Birkenau, Dachau, Buchenwald en eigenlijk nog honderden andere kampen dan vergeten we makkelijk dat het een oplossing was, een definitieve oplossing voor een maatschappelijk probleem van enge buitenlandse mensen binnen de landsgrenzen. En dat er het idee was dat zoiets moest stoppen, “ze” moesten er uit, “ze” moesten er nooit meer in kunnen komen…
Dus gaf Göring opdracht aan Reinhard Heydrich tot het organiseren van de Wannsee Konferenz*.
Wannsee*
~ Hermann Göring, 31 juli 1941
Ik kan telkens niet om de gedachte heen dat het toch wat had kunnen zeggen dat “Wahnsinn” en “Wannsee” zo op elkaar lijken te te lijken. Maar zo simpel is de geschiedenis niet. Sterker nog als ik iets heb geleerd van mijn vader die destijds in de oorlog voor de verkeerde partij heeft gekozen in WO2 dan is het wel hoe ontzettend onduidelijk alles was.
Al de duidelijkheid die we achteraf hebben omdat we kunnen terugkijken inmiddels, die duidelijkheid die we nu zo graag projecteren op onze geschiedenis, die maakt nu dat we blind worden voor wat er toen werkelijk gebeurd is. Blind voor de verschrikkelijkheden Hoe het was om daar te zijn op dat moment.
Oorlogen zijn smerig en ze stinken en ze zijn vooral onduidelijk. Oorlogen en hun weg ernaartoe kenmerken zich door mensen die bezielend praten over duidelijke, simpele oplossingen voor ingewikkelde problemen. In oorlogen en op weg daar naartoe wordt genoten van het machtsgevoel door de machtshebbers en zij zijn uit het oog verloren wat voor leed hun machtsuitoefening met zich mee brengt. In oorlogen zijn simpele oplossingen belangrijker dan menselijkheid en de machtshebbers zijn blij met hun onkreukbaarheid en rechtschapenheid aan beide kanten van de loopgraven.
75 jaar geleden
Het is vandaag 75 jaar geleden dat de Wannsee Konferenz gehouden werd. Een moment om te onthouden, vind ik. Het is de conferentie waarIn besloten werd dat de Joden zo industrieel en efficient mogelijk naar vernietigingskampen gedeporteerd moesten worden om het immigratieprobleem van Joden op te lossen, en de zigeuners trouwens ook. En omdat we toch bezig zijn eigenlijk ook van de gehandicapten en dan trouwens ook maar gelijk de oplossing voor die homoseksuele mensen die zo’n enge seksualiteit hebben die ik niet snap… Geen halve maatregelen meer, een echte oplossing nu… een Endlösung.
Het was een conferentie waarin concrete afspraken werden gemaakt door alle departementen omdat er niet zo versnipperd gedacht moest worden. En toen gebeurde er een splitsing. Aan de ene kant de splitsing en aan de andere kant de verwoording ervan door de pers. Er werd nagedacht over het verhullend taalgebruik waarmee een papieren plafond wordt geschapen waarmee de managers van die tijd de mogelijkheid hadden om opdrachten te geven tot verschrikkelijke dingen waar zij zich goed bij konden voelen.
Er is nagedacht over de manier waarop het verwoord is, juist omdat mensen ook niet te geschokt moesten raken door de verwoordingen want dan zou het volk maar schrikken. Ook in de locatie en de bouw van de gaskamers is er over nagedacht hoe “het volk” er niet te veel mee geconfronteerd zou worden. Ook toen hadden de politici het idee dat het volk maar beter dom gehouden kun worden, ge-desinformeerd kon worden. Ook toen waren er prachtige woorden en vooral prachtige beloften. Ook toen werd er weggekeken vanuit politieke overwegingen. Ook toen wisten we al sinds de Romeinen dat we het volk brood en spelen moesten geven, en niet te veel verontrusting want dan gaan ze maar nadenken over dingen. Ook toen werd er gezegd dat er “nooit met hem zou worden samengewerkt”.
De uitwerking
Maar de waanzin van de Wannsee conferentie op 20 januari 1942 zelf, die had maar twee uur nodig. Het waren gemotiveerde mensen die de ideeën van het Nationaal Socialisme verinnerlijkt hadden zoals dat gezegd was te doen.
Het idee was dat je de wensen van de Führer zou herkennen en zou doen wat hij prettig zou vinden, liefst nog voordat de Führer zijn wens had uitgesproken. En dat hebben ze ook gedaan.
Het efficiëntie-denken stond voorop. Men was niet bezig met menselijkheid maar met rationele oplossingen. De Madagaskar oplossing (alle Joden deporteren naar Madagaskar) die was toch eigenlijk niet degelijk genoeg. Kogels waren te duur en schieten of platwalsen te arbeidsintensief.
Begrijp me goed: efficiëntie-denken, dat was de opdracht. Keurige mensen hebben hier vooral oprecht economisch over nagedacht. Daarbij volledig uit het oog verliezend wat er met de menselijkheid gebeurt. En dan denk ik aan de na-oorlogse onderzoeken die er naar kampbeulen zijn gedaan en het feit dat zij allemaal zo akelig normaal bleken te zijn. Géén sadisten of gestoorde mensen maar hardwerkende medewerkers aan een systeem waarin je niet eens meer nadacht over wat je eigenlijk aan het doen was, je was vooral elkaar aan het overtuigen dat je het zo goed mogelijk moest doen. Niet meer bezig met het totale effect maar op je eigen vierkante millimeter zonder verantwoordelijkheid voor het totaal zoals dat uiteindelijk in de geschiedenis boeken terecht zal komen.
Voor het stellen van vragen +klik hier+
Contact pagina: +klik hier+
of reageer hier:
westcoachingblog.wordpress.com 