(Relatie) gesprekken
> Regelmatig Relatie Werk-overleg
> Hoe voorkom je zo’n “vechtscheiding”? (deel 01)
> Elementen van integratieve (relatie)gesprekken (incl. de 5%-truuk)
> Wat is schuld-ping-pong, en hoe stap je daar uit?
(in willekeurige volgorde)
Mensen die moeilijke gesprekken moeten voeren in een relatie die onder druk staat (een liefdesrelatie, een werk-relatie, een vriendschapsrelatie of een therapie-relatie) die geef ik vaak het onderstaande rijtje.
–5% waarheid (de angel eruit – incl. verontschuldigen, verantwoording)
–Gevoelens en emoties (hun gevoel, jouw gevoel)
–Navragen of de inhoud overkwam, verduidelijken, gevoel, gedrag)
–Waarderen (voorwaardelijk/ onvoorwaardelijk)
Dit rijtje is dus óók voor coaches/therapeuten goed bruikbaar (niet alleen om hun eigen gesprekstechnieken te verbeteren) bijvoorbeeld voor hun cliënten, als relatie onderhouden een punt van aandacht is in hun sessies. Deze communicatie aspecten zijn iets om eventueel te oefenen bij klanten met bijvoorbeeld stress op de werkplek of cliënten met relationele stress. Je kunt er van uitgaan dat de relatie toch niet in één keer optimaliseert dus je kunt ook kiezen om de verschillende aspecten de één na de ander te oefenen in verschillende gesprekken.
Ik zeg altijd: zorg dat al de elementen (A,B,C & D) in jouw reactie zijn opgenomen, en de kans is groot dat de gesprekken de goede kant op gaan:
A – De 5% regel
Náást de 95% ‘hot air’ en vaak zelfs regelrechte ‘bull shit’ (in ieder geval in jouw oren), die iemand vanuit z’n irritatie over jou uitstort, er zit eigenlijk vrijwel altijd 5% waarheid in de dingen die mensen jou zeggen…
Als iemand je enorm de oren probeert te wassen… dan heeft ie blijkbaar een grote behoefte dat je naar ‘m luistert…
Als je die hoort en oppakt en als jij je niet verdedigt tegen de 95% onzin dan is de kans groot dat je de angel uit een misverstand haalt, dat iemand zich ineens gehoord voelt en minder hard tegen je begint te schreeuwen… Misschien dat iemand dan zelfs zelf wel zegt “Sorry, dat had ik ook wel aardiger kunnen zeggen…”. Maar ook als dat niet zo is: de kans is groter dat iemand ophoudt z’n waarheid aan te vullen met luidruchtige herrie (in jouw oren) als jij de boodschap binnen laat komen.
Iets anders is dat je dan vervolgens wel moet kijken
onthoud: “Ja maar” = “nee”
- Verontschuldigen
Ook jij kan je natuurlijk verontschuldigen als je dat werkelijk zo vindt. Of als je ziet dat jouw partner dat even nodig heeft om rustig te worden. Als je allebei “sorry” kunt zeggen om de ander het gevoel te geven dat ie de moeite waard is voor jou… dan is geluk misschien belangrijker dan gelijk? “Sorry dat jij pijn hebt gehad van het feit dat ik … Dat heb ik me onvoldoende beseft toen ik het deed.” Dat betekent niet dat je jezelf hoeft te verontschuldigen voor alles, of dat je jouw partner in die 100% van wat er gezegd wordt gelijk geeft…. Maar die 5%… verontschuldig jezelf voor die 5% (zonder “ja maar jij”‘s, of zonder “ja maar, voor 95% …” …doe dat niet. - Verantwoording nemen
Verantwoording nemen als je schuld krijgt (al zeker als je het best bont gemaakt hebt of je weet niet precies meer wat er gebeurt is, dan kan je vaak maar beter even schuld nemen…)
Ik zeg vaak:
Schuld hebben is niet leuk. Maar schuld nemen is altijd nog veel beter dan schuld krijgen
En probeer dan ook te benoemen wat je echt van plan bent om dingen anders te gaan doen in de toekomst (niet vanuit schuldgevoel maar vanuit jouw eigen overtuiging dat je het anders wilt voor jouzelf). Anders krijg je net zo’n sorry-cultuur als je in het huidige kabinet ziet.
B – Praten over gevoelens en emoties
Als je lastige gevoelens hebt, of lastige issues om te bespreken dan kan het handig zijn om de relatie sandwich-gesprekstechniek toe te passen:
A – Onze relatie
B – Mijn Probleem/issue
C – onze (relationele) oplossing of doelen
Door jouw persoonlijke problemen in het kader van de relatie te zetten wordt het makkelijker om ze ook relationeel te bespreken.
lees: De relatie-sandwich
Regelmatig slaan we het over om het over ons gevoel te hebben met elkaar. We kijken alleen naar oplossingen of meningen terwijl mensen eigenlijk voor een groot deel door hun gevoel gestuurd worden. Dus een tip zou zijn: geef woorden aan gevoel.
- Gevoelens (h)erkennen (benoemen) bij de ander
Je haalt ook de angel uit een gesprek door de gevoelens van jouw gesprekspartner te benoemen. “Ik zie/ hoor/ denk/ fantaseer dat jij je Boos/ Bang/ Bedroefd/ schaamtevol/ schuldig o.i.d. voelt” (ik noem even de negatievere basis emoties of de SS van de sociale emoties even als voorbeeld). De emoties die je hoort òf die je fantaseert bij de ander, geef daar woorden aan. Dat geeft je gesprekspartner het gevoel dat de expressie van het gevoel is gelukt.
Als je geen emoties kunt herkennen, vraag dan na wat de emoties zijn bij het huidig gespreksonderwerp (en probeer het inhoudelijk bij één gespreksonderwerp te houden… niet alles hoeft ineens te worden uitgesproken/ afgehandeld).
Doe dat óók als die emoties lastig zijn voor jou. “Ik meen te zien dat je boos bent”, dat haalt waarschijnlijk op den duur véél meer boosheid uit de lucht dan dat je er maar ‘even niks over zegt’ uit angst die boosheid aan te wakkeren. - Gevoelsexpressie van jezelf
Eigenlijk vrij simpel: een zin die begint met “ik voel me (een beetje) … .“ en dan komt er een woord dat een emotie beschrijft en dan gelijk een punt. Dus niet “ge-stressed” of “kut” (respectievelijk “kloten”).
Ook niet een gedachte die als gevoel vermomd wordt, zoals bijvoorbeeld: “ik voel dat het jouw schuld is” of “ik voel dat we hier nooit uitkomen”. Dat zijn meningen, geen emoties.En erg belangrijk is ook dat je niet gaat uitweiden of veel woorden gebruikt waardoor de expressie van het gevoel zoekraakt. Nee, er komt al vrij snel een punt aan deze zin!
En dus niet een “maar” of een “en ook” of een “omdat jij”…
“Ik voel me een beetje geïrriteerd” is echt een héél ander zinnetje dan “Ik ben een beetje geïrriteerd omdat jij altijd … en ook … en vorige maand trouwens al …”
C – Navragen
Vragen van de inhoud is bijna altijd een goed idee om een gesprek in een constructieve richting te voeren:
- Vragen naar verduidelijking, of je alles hebt begrepen, of er nog meer over gezegd kan worden, of je wilt herhalen wat ik zei zodat ik weet of ik het je duidelijk verteld heb, of iemand je misschien inhoudelijk aan wil vullen (dat is altijd een belangrijke vraag in een gesprek: “Kan je daar meer over zeggen …”)
Of naar de herkomst: “Zijn er achterliggende redenen waarom je zo dacht?” - Vragen naar gevoel op een bepaald moment. We hebben het net al gehad over gevoel maar de gevoelens op een bepaald moment -dat je aan het bespreken bent- navragen is handig. En checken of jij het gevoel dat de boodschap heeft gegeven bij de ander wel goed hebt begrepen, goed hebt gezien of goed hebt gefantaseerd (want alles dat niet is uitgesproken kan je verkeerd hebben gezien of verkeerd fantaseren) “Wat voelde je op dat moment?” of “Wat voel je nu hierover?”
- Eventueel kan je vragen om een gedragsverandering: “Zou je dit een volgend keer wat meer …” (een optie-palet is daarbij vaak een goed idee -maar daar over elders meer-).
Het is goed om oprecht nieuwsgierig te zijn naar wat iemand zegt door na te vragen:
- zowel inhoudelijk (vraag na of jouw gesprekspartner het idee heeft dat je inhoudelijk snapt waar het om gaat) als óók
- de emoties die de ander bij dit onderwerp heeft (vraag na of of jouw gesprekspartner het idee heeft dat je snapt welke emoties bij hen spelen rond dit onderwerp)
D – Waarderen
Zeker in relatiegesprekken is het belangrijk om een positieve toon te blijven raken. Daarom is het nooit weg om ook actief te waarderen (kies er zeker 1 van de 3 in een gesprek, die je oprecht meent ook, om niet ‘gemaakt’ of ‘plastic’ te worden):
- te waarderen wat iemand Doet
Je kan altijd waardering uit spreken voor dingen die iemand goed kan, goed gedaan heeft. Dat is voorwaardelijke waardering, als in “Ik vind het goed/fijn/mooi wat je maakt/doet/laat zien.” - de Relatie te waarderen
Je kan altijd uitspreken wat je fijn vind van het samen leven, samen werken, samen zijn. “Ik vind je een fijne consciëntieuze collega”, “Ik vind je sexy/geil” - de Persoon te waarderen
Je kan uitspreken waarom je iemand een moi of een fijn mens vindt (onvoorwaardelijke waardering). “Ik vind je lief/ Ik vind je een mooi mens / Je bent een warm mens / Ik ben graag bij je.”
Dit zijn allemaal onderwerpen die aan bod kunnen komen… beter gezegd: het zijn allemaal aspecten die je maar beter aan bod kan laten komen, als je een goed gesprek wilt hebben met iemand over een lastig onderwerp op zo’n manier dat dat gesprek je ook een gevoel gaat geven dat je de zaken afgerond hebt.
Je kan er bijna van uitgaan dat gesprekken die de neiging hebben om zich telkens te herhalen als iemand ergens minstens één van de bovenstaande aspecten telkens heeft gemist (misschien wel omdat je zó druk bezig bent geweest om het ‘goed te doen’ dat je de harder bezig was met jouw eigen beeld van een ‘goed gesprek’ dan dat je werkelijk geïnteresseerd bezig was met bovenstaande aspecten).
Nota Bene
Er is géén fixed volgorde ( hoewel het meestal vaak wèl handig om met (h)erkenning te beginnen -dus het benoemen van het gevoel dat de ander expressie geeft of de 5%-aspecten- ) maar het zijn ieder onderdelen van een gesprek die dat gesprek de moeite waard maken.
En laten we wel zijn (zeker als het over relatiegesprekken gaat): je hebt de tijd! Gun jezelf de herhaling!. Gun elkaar de ReDo!
Dus dan je kan ook ieder van die verschillende onderdelen apart oefenen door er één-voor-één meer aandacht aan te besteden in de loop der tijd, gewoon om jullie gesprekken beter te laten verlopen.
Je was immers toch van plan om er samen uit te komen?
Wanneer je meer over openminded relatie coaching* wilt weten:
neem dan hier contact* op!
Hans West
West-Coaching.nl
n.a.v. TEAM & Integratieve Therapie (Petzold)
westcoachingblog.wordpress.com 