the Quick Version
“Daar gaan we weer” verzucht iedereen wel eens die een long-term liefdesrelatie heeft. Raar genoeg voelt het soms heel vertrouwd, dat negatieve gevoel dat je bij je partner hebt. Dat is het dus waard om het met deze oefening eens lekker te gaan te onderzoeken -met een beetje humor inderdaad- om je committed relatie te verbeteren (en dit is niet een oefening voor Relatie-EHBO).
Hoe dan? Lees:
the Longer Version
Als je de Core Negative Image aan de lijn hebt i.p.v. jouw partner
Even voor alle duidelijkheid. Dit is NIET een oefening om te doen als jullie knallende ruzie hebben. Dit is een oefening om de relatie te verbeteren maar dit is NIET een oefening die bruikbaar is als Relatie-EHBO!!!
Wanneer je niet oplet dan hoor je niet de dingen die je partner zegt maar je hoort de dingen die vroeger tegen je gezegd zijn door je opvoeders of in het voorbeeld dat je opvoeders jou gaven over het hebben van een committed relatie.
In de liefde is er allereerst de verliefdheidsfase waarin je bij elkaar op auditie bent. Je bent aan het jagen, aan het verleiden om de partner voor je te winnen en dat gaat goed, blijkbaar, want er begint een committed relatie te ontstaan. Je kunt die betere versie best een poos vol houden maar iedereen in een vaste relatie kent het moment van die eerste-wind-die-je-partner-kan-horen. Op een gegeven moment wordt je wie je eigenlijk bent.
Dat moment eindigt een relatie of we stappen samen in een volgende fase: de fase van commitment. We kiezen voor elkaar en we investeren in elkaar. In het Engels zeggen we “we take the next step”.
The ‘next step’ in relationship
Het moment dat we deze stap maken dan gebeuren er letterlijk hormonaal ook een aantal andere dingen. Adrenaline wordt minder, Oxytocine stijgt, we krijgen een andere mindset en voor vrijwel iedereen betekent dat ook dat we onze partner op een andere manier gaan zien.
Veelal geeft dat ook dat we ineens onze partner meer gaan bekijken met de bril (en dus ook de projecties) van alle eerdere belangrijke committed relaties in je leven. Natuurlijk zijn dat voorgaande relatie(s) maar daarin kom je ook zeker jouw relaties met jouw opvoeders tegen.
Het vervelende daarbij is dat je eigenlijk niet meer jouw partner voor je ziet maar als jouw partner iets zegt dan hoor je misschien je ex zeggen “dat jij altijd…”, je hoort je vader zeggen “dat jij altijd…” je voelt de emotionele afwezigheid of de manier waarop je telkens overvraagd wordt die op de één of andere manier sprekend lijkt op je moeder als ze… enzovoort enzovoort.
Het vervelende is alleen dat het een zogenaamde impliciete herinnering is. Dat zijn herinneringen waarbij je het niet in de gaten dat je het je aan het herinneren bent en dus denk je dat het nu aan het gebeuren is. Maar het geeft je wel dat vervelend gevoel en die negatieve bril die voor jouw ogen schuift die hoort bij de uitlokker van de herinnering.
Het is een combinatie van weinig kennis en kunde om met bepaalde aspecten van jouw partner om te gaan, en dat zijn dan meestal met name de aspecten van jouw partner die paralellen hebben met dingen die je eerder in je leven hebt meegemaakt. Precies dat, precies die impliciete herinnering maakt dat jij je soms zo vervelend voelt bij jouw partner… nou ja, dat jij je dus vervelend voelt bij het beeld van jouw partner dat jij hebt.
Het voordeel van jouw eigen CNI
Het grote voordeel van het leren kennen van jouw Core Negative Image is namelijk dat jij in één keer weet wie er verantwoordelijk is voor dat beeld: jij!
Natuurlijk kan jouw partner dingen doen om dat beeld in jou te triggeren maar het is jouw bril, jouw blik op de situatie, jouw beeld dat jij onbewust maakt in jouw hoofd. Het is niet wie jouw partner werkelijk is.
En dat kan nog al een verademing zijn als je ziet dat jouw partner -die schijnbaar jou tegenstander leek te zijn- ineens best voor rede vatbaar blijkt. Tenminste, als jij je zo weet te gedragen dat jouw partner in staat is om de eigen bril af te zetten. Want net zoals jij er niks aan kan doen dat jouw partner af-en-toe jouw CNI triggert, zo kan jouw partner er weinig aan doen dat jij af en toe hun CNI’s triggert. Ik zeg altijd:
Je kan weinig doen aan het ontstaan over de eerste gedachte. Je kan herkennen dat het gebeurde en je kan afleren om er over dóór te denken.
Niet de eerste gedachte is jouw verantwoordelijkheid, maar de tweede gedachte is dat wel
En precies dit geeft grip… zowel op je eigen gevoel als op de escalaties in je relaties. Dat je niet de schuld voor jouw ongenoegen bij de ander zoekt, waardoor je afhankelijk bent van het gedrag van de anderen. Maar dat je het gaat zoeken bij de dynamiek van de relatie en jouw aandeel in die dynamiek zodat je grip krijgt op je eigen gevoel.
De oefening: eerst voorbereiding
De oefening die ik vaak geef is naar aanleiding van het werk van dr. Terry Real om samen eens -met een beetje humor alsjeblieft op zoek te gaan naar een overdreven samenvatting van het negatieve beeld dat jij van jouw partner hebt.
Dan moet je deze oefening maar beter even over slaan. Dan voelt het vooral pijnlijk en onterecht en werkt het vooral beschadigend
Want natuurlijk zegt dat negatieve beeld wel iets over de eerdere ervaringen van degene die dat beeld heeft. Voor een stukje misschien.. Maar dan vooral voor dat stukje waar jouw partner niet zo goed mee weet om te gaan… En omgekeerd natuurlijk.
Pak een vel papier en een pen en ga er eens voor zitten… Ga eens na zitten denken over de momenten dat jij moeite hebt met jouw partner. Daar moeten we mee aan de slag, immers.
Hoe zie je iemand dan? Dat beeld -of die beelden, soms hebben we er twee of drie- dat is de start van de oefening. Dan heeft jouw partner eigenschappen, dan doet jou dingen… Wat zijn de dingen die jij toch maar heel lastig kunt vergeven… Som ze op voor jezelf op papier!
Laat jezelf nou eens in dat gevoel glijden en heel bewust doe je precies het tegenovergestelde van de dingen die de Cognitieve Gedragstherapie altijd zegt. Maak het lekker globaal: “altijd”, “nooit eens”, “iedereen”, “niemand”, “ooit”… dat soort woorden.
Blijf je er van bewust dat je een karikatuur aan het bouwen bent van jouw partner op die momenten in jouw ogen. Maar maak het eens lekker groot. En als-je-blieft ga dit nou niet samen bespreken, daar wordt het alleen maar lastig van, en zwaar omdat je het heel makkelijk niet eens gaat zitten zijn met elkaar. Doe dit gewoon ieder voor zich. Of doe jij het voor jezelf alleen.
De oefening zelf: Tot in het belachelijke!
En dan gaan we nog een stapje verder om die karikatuur te gaan samenvatten tot één CNI die die alle aspecten lekker overdreven bij elkaar veegt. Want een CNI is een lekker lekker overdreven persoonsbeschrijving. Maak het (samen?) lekker negatief en misschien zelfs kinderlijk. Schaam je niet en als je al met elkaar mee kijkt: begrijp dat het niet over jou gaat (al gaat het over jou).
en vervolgens eigenlijk altijd een zelfstandig naamwoord met drie of vier bijwoorden of voornaamwoorden en bijvoeglijk naamwoorden als toevoeging daar om heen. Ik zal verderop wat voorbeelden geven om op dreef te komen.
Die zuigende, controlerende, ontevreden, eenzame heks die altijd aan m’n kop zeurt. die jouw partner in jou ziet, die heeft maar heel gedeeltelijk met jou te maken. Die onverantwoorde, egocentrische, luie zuiplap die nooit eens zijn verantwoording pakt waar jij mee vergeleken wordt die heeft waarschijnlijk maar weinig met jou te maken (ook al zou je mogelijk inderdaad soms wat minder mogen drinken).
Dus ga eens op zoek naar “Ik zie jou soms echt als zo’n enorme [bijwoord], [bijwoord], [bijwoord], [bijwoord] [zelfstandig naamwoord] [toevoeging]… vul in en kleur de plaatjes.
Voorbeeldjes
Ik heef hier een aantal voorbeelden om je op dreef te helpen. Ik probeer hier niet volledig te zijn of je te sturen maar geef je een paar woorden die ik zo in mijn praktijk ben tegen gekomen (soms in deze oefening, soms… daar ook buiten)
CORE NEGATIVE IMAGE
kleine, grote, beledigende, verwijfde, onbetrouwbare, overschreeuwende, ijskoude, ondermijnende, respectloze, lompe, frigide, controlerende, dwingende, dreinende, slappe, square, schreeuwende, gillende, dreigende, eenzame, heimelijke, ouwe, angstige, boze, verdrietige, geile, nieuwsgierige, dreinende, jankende, manipulerende, zeurende, drenzende, schreeuwende, egocentrische, leugenachtige, zielige, …
kleuter, puber, kind, ouwe man/vrouw, heks, professor, prinses, ijs-konijn, boer, drill-sergant, generaal, hoofdmeester, schooljuf, narcist, alcoholist, snuiver, demon, slons, …
die altijd, die steeds maar, die nooit eens, die telkens, …
verantwoording wil nemen, middelen kan laten staan, wil luisteren, iets leuks wil doen, tevreden kan zijn, kan genieten, leuk wil seksen, aardig kan zijn, zich kan laten gaan, zich kan beheersen, kan lachen, gevoel kan laten zien, de waarheid kan zeggen…
Nogmaals, dit rijtje is alleen maar om je op dreef te helpen, niet dat je hier perse uit moet kiezen.
(oh, en mocht je nog leuke aanvullingen hebben,
laat je me die nog even weten?)
Eerlijk maar in relatie
OK, en nou weer even op de rem. Het is goed om in een relatie de waarheid te (leren) zeggen. Maar dat is geen vrijkaartje om elkaar maar een beetje verrot te gaan zitten schelden. Dat is niet relatie-ondersteunend.
Een CNI hoeft bepaald niet “lief, leuk en aardig” te zijn maar één ding wat het niet is, dat is nodeloos beledigend. Dat betekent iets als scheldwoorden niet veel toevoegen. Er zit misschien wel een kern van waarheid in, maar dat hoeft niet te betekenen dat je respectloos wordt.
Het zal je misschien opvallen dat er wel “boer” staat in het voorbeeld maar niet en woord als “boerenlul”.
Het verschil is dat de tweede vooral de boosheid van degene beschrijft van degene die scheldt terwijl de eerste iets zegt over een wezen van de persoon. En daar gaat het hier om.
De boosheid die je voelt hoeft niet onder stoelen en banken te warden gepropt. Maar die boosheid is vaak eerder het gevolg van de CNI, dat naar aanleiding van de CNI-oefening ook constructief besproken kan worden op een opbouwende manier, op een relatie-bevorderende manier. Jouw partner een “lul” noemen kàn de relatie versterken als je het in de juiste toon doet. Maar meestal is het nogal relatie ondermijnend.
Dus in deze laatste stap van de oefening moeten we even kijken naar het evenwicht tussen enerzijds de oprechte eerste versie van jouw CNI en anderzijds het doel ervan, dat het de relatie gaat verbeteren. Jouw partner hoeft niet leuk te vinden waar jij moeite mee heb want waarschijnlijk is het ook een stuk waar iemand zelf wel wat moeite mee heeft om het te (h)erkennen. Dus haal het venijn en de boosheid er even uit maar ga het niet “braaf” lopen maken of zo, om je partner niet tegen het hoofd te stoten. Dan krijgt het iets leugenachtigs wat je niet in je relatie wilt hebben waarschijnlijk. Dan kan je beter zeggen dat je sommige dingen nog even voor je wilt uit schuiven tot er meer vertrouwen in de relatie is ontstaan (en een tikkie coaching/therapie kan daarbij helpen).
Het vinden van elkaars CNI is een relatie-ondersteunende oefening, en een zelf-ontdekkende oefening tegelijkertijd
Een beetje theoretische onderbouwing
kan overgeslagen worden als dat niet interessant is voor je
De dingen die we meemaken die beoordelen we, nog vóór dat we daar over na hebben kunnen denken al op een dierlijk niveau, diep in ons brein. Net zo goed als we achteruit deinzen als we een slang over de grond zien kronkelen nog voordat we hebben nagedacht, zo reageren we soms op een blik, een stembuiging, een manier van inademen vóór dat er iets gezegd wordt met een gevoel, en met een herkenning. Het is meestal niet eens de inhoud van de woorden maar vaak veel meer de non-verbale signalen als de houding, de emotie in de stem, de adem…
We hebben als mens expliciete herinneringen (“dit lijkt op zus-en-zo toen-en-toen”) maar we hebben ook veel impliciete herinneringen. Het zijn juist deze ‘implicit memories’ die uit de hand lopen, herinneringen die niet goed zijn verbonden met ander geheugenblokken tot een geïntegreerde herinnering, tot een verhaal dat een tijd heeft en een plaats in het verleden. Want als een niet geïntegreerde herinnering iets tegenkomt van vroeger in het perceptual memory (dingen die je eerder hebt gezien, gehoord etc), in het lichamelijk gevoel (dingen die je eerder hebt gevoeld in je lichaam), of het emotional memory (gevoelens met-of-zonder woorden) dat “niet-OK was ooit”, dan start een reactie op vanuit het procedural memory (de dingen die ik automatisch doe in een bepaalde situatie) die daar bij hoort (lees: die daar destijds bij hoorde toen het vroeger gebeurde).
Dat geeft een flash-back self-state waarin je jezelf klaarmaakt voor de dierlijke reacties (de bekende reacties: fight, flight, fright, of de minder bekende: feign-dead, food hunt & fuck-frenzy) die je destijds hebben geholpen om met die belastende situatie om te gaan in het hier-en-nu terwijl je misschien niet eens in de gaten hebt dat er een oude herinnering zijn werk aan het doen is. Het geeft een flash-back state die niet als “oud” voelt maar voelt als actueel.
Zoals mensen met PTSS soms merken dat ze in elkaar duiken om aan te vallen of dat ze beginnen te vluchten terwijl ze nog eigenlijk niet eens duidelijk hebben wat er gebeurt buiten hen waardoor dit gebeurt in hun lichaam.
Dat geeft dus ook een gevoel in het lichaam (bodily memory) die daarbij hoort (vandaar die “oh, daar gaan we weer”-gedachte) en als je niet eerst weer rustig wordt dan begint er waarschijnlijk een heel automatisch gedragspatroon af te lopen dat meer bij het verleden hoort dan bij het heden en de persoon die je nu tegenover je hebt als partner om samen door het leven te gaan.
Als ik geen verhaal heb in het verleden, dan zoek ik dingen in het hier-en-nu die het ‘logisch’ maken dat ik voel wat ik voel en doe wat ik doe…
Als ik uit zo’n getriggerde self-state situatie wil komen dan zal ik allereerst moeten erkennen dat ik blijkbaar “reactief” ben, dat ik even de tijd zal moeten nemen om mijn beestje tot rust te komen en in het hier-en-nu erkennen dat ik het allemaal mogelijk even niet zo goed zag maar dat het even voelde alsof… dat maakt de start van een gesprek mogelijk in het hier-en-nu.
De (impliciete) reactie op de implicit memory moet namelijk eerst labeled worden als iets van mij en iets uit het verleden want anders plakt mijn brein het gevoel en mijn neiging om te reageren aan de dingen die nu aan het gebeuren zijn en aan de mensen die in het hier-en-nu om me heen zijn. …En omdat we onze partner nogal eens tegen komen in ons dagelijks leven is de kans nogal groot dat we onze ouwe shit soms aan onze partner plakken. Dan wordt de kans op herhaling met onze partner natuurlijk wel héél erg groot.
Dit is één van de redenen waarom mensen in de relatie-coaching wereld wel eens schertsend zeggen:
You marry your own shit untill you learn form it
Nou denk ik wel dat dat nogal cynisch is want mijn partner is zó veel méér dan mijn ouwe shit… Maar soms als ik getriggered ben dan zal ik dat wel even zo zien. Daar is niet veel aan te doen omdat dit automatische processen zijn die eerder op het niveau van een kniepeesreflex zitten dan op het niveau van ons bewuste denken.
Verdere voordelen van het CNI
Andere voordelen van deze CNI-oefening zijn bijvoorbeeld dat het hebben (en delen) van jou CNI jouw partner de mogelijkheid geeft om hele interessante vragen te stellen.
Bij voorbeeld als ik zeg: “Als ik getriggerd ben dan zie ik je soms echt even als een jengelend kind dat de hele tijd gelijk wil hebben (…) Dan kan mijn partner even over de schaduw heen springen en reageren met: “Goh, als daar nou wel een kern van waarheid in zit, wat zou ik dan nou eigenlijk van jou willen hebben om gelukkig te zijn?”
Dat soort vragen kunnen best heel belangrijke vragen zijn om te stellen aan elkaar (of aan jezelf). Dat soort antwoorden kunnen een hoop gezeik voorkomen in de toekomst.
Trouwens, als je weet wat de CNI van jouw partner is bij jou, dat maakt het ook een stuk makkelijker om de dingen te doen die jouw partner uit hun getriggerde, reactieve toestand kunnen halen. Dat zijn namelijk precies de dingen die haaks staan op het CNI van jouw partner. Als jij rustig de dingen doet die helemaal niet passen bij de CNI van jouw partner dan zal het beestje van jouw partner rustiger worden en dan komt het creatieve, denkende brein van jouw partner ook weer meer ‘online’.
De bijwoorden verdienen wat vragen over de dingen die iemand doet om die bijwoorden te verdienen.
Het zelfstandig naamwoord gaat meer over wat iemand is in de ogen van de CNI-drager.
De 1e aanvulling verdient minder aandacht, dat is vooral een truukje van ons brein om dingen algemeen te maken waar het CNI gebruik van maakt.
Maar het is vaak ook wel interessant om nog eens uitgebreider te kijken naar de 2e aanvulling. Want die is vaak de kern van de irritatie en daarmee op een onderliggende behoefte (daar kom ik leders op terug)
Je kan in het kader van CNI’s ook eens nadenken over die ex ‘waar je gelukkig van af bent’… over de CNI die daar aan vastkleefde… Je kan daar ook nog eens heel goed naar kijken zodat je herkent welke lichamelijke reacties aan kondigen dat je weer aan haar zit te denken in plaats van je huidige partner. Soms is het best verstandig om aandacht te besteden aan het afronden van je oude relaties zodat je ruimte krijgt voor nieuwe. En CNI is echt een gouden weg naar de redenen waarom het mis liep.
Aardig is ook dat het vinden van jouw eigen CNI maakt het ook makkelijker om jouw partner in het hier-en-nu te vergeven voor de stommiteiten die jouw partner begaat. Als je jouw eigen CNI in de ogen van jouw partner ook erkent en snapt dat er wel een kern van waarheid in zit… het maakt het echt een stuk makkelijker om de onvolkomenheden van de ander te vergeven als je kunt erkennen waar jij misschien ook een splintertje in je oog hebt.
En als laatste: ik heb ook regelmatig mensen horen zeggen: de CNI-oefening heeft ons geholpen de humor weer wat terug te halen in ons huwelijk en dat we die eeuwige veroordeling eens met wat meer glimlach om de lippen zijn gaan bekijken samen.
Ik hoop vooral dat je (alleen of samen) een beetje plezier gaat hebben aan deze oefening om hem te doen en om er op door te bouwen.
Vriendelijke groet,
Hans
Leesvoer:
Terry Real, The New Rules of Marriage: What you Need to Know to Make Love Work.*
Voor het stellen van vragen +klik hier+
Contact pagina: +klik hier+
of reageer hier:
Als je aanvullingen of opmerkingen hebt: plaats hieronder een reactie…
westcoachingblog.wordpress.com 
2 Reacties op “Als je de ‘Core Negative Image’ aan de lijn hebt i.p.v. jouw partner #CNI #Relatie #Oefening”