the Quick Version
Een serie van posts om nog weer eens terug te kijken naar de T.A. (Transactionele Analyse) waarin men ervan uit gaat dat een mens gedefinieerd wordt door de manier waarop iemand communiceert. Is iemand gericht op echt contact (waarin alle mogelijkheden open staan) of communiceert iemand vaak via bepaalde scripts (games people play)? Een aantal van de bekendste scripts die mensen in hun communicatie -vaak uiteindelijk negatief- herhalen, die lopen via de dramadriehoek. Een schema waarin mensen starten vanuit één van de 3 rollen (Redder, Aanklager, Slachtoffer), een tijdje min-of-meer naar wens onderhandelen. Maar na een tijdje blijkt er uiteindelijk geen autonome beslissing meer mogelijk te zijn in deze “game” (het tegenovergestelde van echt “contact”) en ontstaat vaak een “shift” of een breuk, een negatief einde dat verbazingwekkend veel lijkt op dingen die eerder het leven met andere mensen zijn gebeurd in het leven.
Inzicht krijgen in “scripts” helpt om meer persoonlijke vrijheid te ervaren in het leven. En het helpt om minder mee te maken dat dingen “telkens weer” gebeuren.
Een patroon dat eigenlijk onderliggend is in veel voorkomende vaste patronen is de zogenaamde “dramadriehoek” waar ik het in deze post verder over zal hebben.
Hoe werkt dat dan? Lees:
| Deel 1 De Transactionele Analyse (T.A.) #Psychotherapie |
Deel 2 De Transactionele Analyse (2) #Psychotherapie |
Deel 3 De Transactionele Analyse (3) #Dramadriehoek |
the Longer Version
De Dramadriehoek in de Transactionele Analyse
Als gezegd houdt de “transactionele analyse (TA)” zich bezig met een analyse van de communicatie tussen mensen. Zoals u hebt kunnen lezen in deel 1* en deel 2* hebben mensen vaak de neiging om hun manier van omgaan met mensen in vaste patronen (scripts of games) te laten verlopen.
In deze post zal ik het over het veel patronen van de “dramadriehoek” hebben.
De Dramadriehoek
Stephen Karpman, in 1968, was een psychotherapeut die interesse had in de literatuur van de oude Grieken en het viel hem op dat de levensverhalen van zijn klanten overeenkomsten hadden met de regels die de oude Grieken al kenden voor het schrijven van drama.
De dramadriehoek van Karpman zorgt al sinds het drama uit de Griekse oudheid voor … drama!
Immers, een verhaal met alleen maar “de held” en “de-jonkvrouw-(M/V)-in-nood” meespelen, dat wordt toch een beetje een plat verhaal. Het wordt pas echt een interessant drama als er iemand bij komt die iemand iets verwijt. En dan nog graag even een verwijt dat voortkomt uit een pijnlijke situatie uit het verleden… en misschien valt de held zo straks wel om van vermoeidheid en kan hij zich niet meer verweren tegen de aanklacht, enzovoort enzovoort. Drama’s dus.
De therapeut Steven Karpman MD ontdekte in de verhalen van zijn clientèle dat er vaak sprake was van de drie posities die de oude Grieken al beschreven hebben om een beetje een interessant drama te kunnen schrijven. Alleen een koene redder en een bevallig slachtoffer… Dat geeft een beetje een platte verhaallijn. “en toen sloeg ie de draak dood en .. toen leefden ze nog lang en gelukkig”… daar komt het publiek niet voor als het ouder is dan 12. Nee een verhaallijn waarin er een relationele startpositie is die dan gaandeweg steeds meer spanning opbouwt totdat ie zich ontlaadt in een verschuiving naar een andere relatie, daar kan je mee vooruit. Vooral om dat je het gewoon door kan laten lopen.. de druk weer verder op te laten lopen tot opnieuw een “shift” optreedt…
De TA gebruikt voor de analyse van “games people play” dit als lekker overzichtelijk modelletje: de drama driehoek van Karpman*)note. Een driehoek met op de drie punten de rollen “redder”, “slachtoffer” & “aanklager”.
Laten we eerst even de verschillende uitgangsposities bespreken.
De Redder
De redder is de rol van iemand die altijd aan het zorgen is voor iedereen. Dat is natuurlijk heel lief, als je oppervlakkig kijkt. Maar als je beter kijkt gaat dat soms toch wat anders proeven. De Reddersrol laat je namelijk aandacht voor anderen hebben en helpt (daarmee) om een positief gevoel over jezelf te krijgen. Maar misschien is dat wel aanvankelijk wel beter dan achteraf terecht zal blijken omdat dit reddersgedrag op de lange termijn niet zo goed helpt.
Een echte redder geeft namelijk adviezen, goede raad. Hulp in wat voor vorm dan ook, wordt automatisch aangeboden als de Redder ergen een Slachtoffer ruikt. Dat zeg ik een beetje negatief maar echte ‘redders’ hebben er een neus voor. De Redder helpt waarschijnlijk oprecht graag maar door al de aangeboden hulp houdt de redder andere mensen ook wel afhankelijk van die hulp. Het is immers de Redder die de oplossingen bedenkt. Het is een beetje als de ontwikkelingshulp waar we rond de kerst altijd weer met een goed gevoel gul aan geven. Het doet het goed op TV maar daadwerkelijke hulp? Zolang de rente die ontwikkelingslanden moeten betalen soms zelfs hoger is dan de ontvangen “ontwikkelingshulp”… Maar het doet het goed op TV…
Een “echte Redder” denkt, voelt en handelt ongevraagd voor het Slachtoffer en bevordert daarmee helaas ook vaak de passiviteit van de degene met het probleem dat door de Redder wordt opgelost. Een Redder is een beetje vergelijkbaar met een rij-instructeur die zelf maar achter het stuur blijft zitten om het goed voor te doen.
Je proeft het vaak ook wel in de toon die wordt gebruikt. Vaak heeft het gedrag van de redder als kenmerken: bemoederend, belerend, denkend en beslissend voor de ander, adviserend en invullend.
Kenmerkend voor de Redder zijn bijvoorbeeld de uitspraken als: “ik help je wel”, “ik doe het wel voor je”, “als ik jou was dan zou ik… “, “doe nou maar … “, “volgens mij kun je beter … doen”, “het is in je eigen belang dat ik het zeg hoor”, “ik probeer alleen maar te helpen”, “ik zal je laten zien hoe het moet”
Een echte redder is ook een beetje “onverzadigbaar”, want niet alleen als er ergens iemand ergens onverstandig met zichzelf omgaat maar zelfs als mensen zichzelf herhaaldelijk in moeilijkheden brengen dan staat de Redder klaar om die mensen te redden.
Als je mensen vraagt waarom ze dat (blijven) doen dan hebben ze daar altijd (soms nobele) redenen voor. Je ziet dat type ook nog wel eens onder hulpverleners. Soms redt hij net zo lang tot hij zelf een burnout heeft (want zelden zijn redders goed in het herkennen van hun eigen grenzen). Soms krijgt die zelfondermijning zelfs wel eens de bijsmaak van een (indirecte) aanklacht tegen de mensen die niet voor hem gezorgd hebben. Soms redt een Redder net zo lang totdat ie het ook werkelijk allemaal niet meer weet (en dan dus eigenlijk bijna een slachtoffer is geworden van zijn eigen situatie).
Dus wat ligt er nou onder die oppervlakte van de redder?
Voordelen van de Redder-rol
Prettig is natuurlijk altijd weer de positieve maatschappelijke aandacht die de redder krijgt.
Prettig is ook dat je weet hoe het zit: Het probleem ligt altijd bij ander!
En over de uitvoerende verantwoordelijkheid voor het oplossen van die problemen daar hoeven we ook niet lang over na te denken… die ligt bij mij als Redder.
Je zou kunnen zeggen dat er een soort van instant eigenwaarde gescoord kan worden voor mijzelf door die reddersrol in te nemen.
Niet onbelangrijk is natuurlijk de vraag waarom ik zo’n behoefte heb aan die rol?
Niet lullig bedoeld en het kan zijn dat je al vroeg niet anders geleerd hebt in je leven maar als we goed naar redenen kijken dan zie je:
- Het komt natuurlijk nogal eens voor dat het voor mensen makkelijker is om naar de “shit” te kijken in het leven van anderen zodat ik niet hoef te kijken naar de shit in mijn eigen leven.
- Een ander voordeel is de instant maatschappelijke waardering die je krijgt… zolang je maar aan het werk blijft voor iedereen tenminste.
- En inderdaad de reddersrol kan een hele aardige manier zijn om te voorkomen dat je zal voelen dat je jezelf eigenlijk hartstikke eenzaam voelt.
Maar er valt voor een redder natuurlijk niks te redden als er geen slachtoffer is.
Het Slachtoffer
Een slachtoffer is iemand die de dupe is geworden van een bepaalde gebeurtenis en dit hardop kenbaar maakt, hetzij verbaal, hetzij non-verbaal, om zo een bijna dwingend appèl te doen op mensen uit zijn omgeving om hem te helpen. Begrijp me goed, er is niks mis mee wanneer iemand om hulp vraagt. Bijvoorbeeld: iemand die niet kan zwemmen en in het water is gevallen, die om hulp roept. Een voorbijganger die wèl kan zwemmen voelt zich dan toch al snel verplicht om in het water te springen (en terecht).
Maar “het Slachtoffer” is de rol waarbij die mens geen oog meer heeft voor zijn eigen aandeel in de situatie. Geen oog voor zijn eigen verantwoordelijkheid of de mogelijkheden die hij zou hebben om zichzelf te veranderen of tot een oplossing van de situatie te komen. Als ik in het water terecht kom als ik niet kan zwemmen, dan ben ik nog geen “slachtoffer”. Maar als ik deze week nou al drie keer bijna verdronken ben en gered moest worden…
De rol van Slachtoffer is voor veel mensen aantrekkelijk omdat de verantwoording voor het eigen leven gedelegeerd kan worden naar anderen. Verder is het natuurlijk ook een hele bruikbare manier (ten koste van je eigenwaarde) om indirecte macht uit te kunnen oefenen want we kennen allemaal de macht van het slachtoffer van de TV. Één keer “en dat heeft hij gedaan -snif-snif-” en het hele publiek van de show zit verontwaardigd en boos die aangeklaagde persoon te veroordelen.
“Help mij” is het favoriete zinnetje van het Slachtoffer om uit te spreken of uit te stralen. Dan is er altijd wel weer een redder die voor oplossingen gaat zorgen. Als je wat langer blijft kijken dan zie je dat die oplossingen niet, of slechts kort, werken. Dus dan moet er een nieuwe oplossing en dan weer één en dan nog één, en nog… Tot de Redder er te moe voor wordt of er genoeg van heeft (zie daar de druk die zich opbouwt om zich uiteindelijk te ontladen in een shift van posities.
‘Grappig’ genoeg (eigenlijk vaak pijnlijk) zie je dan nogal eens dat zo’n slachtoffer zich ineens ontpopt tot een Aanklager die de (voormalige) redder verwijt “Jij toch had toch beloofd dat je mij zou helpen… en kijk nu eens.. ik ben er nog nèt zo slecht aan toe”. En als de redder het dan even echt niet meer weet, dan zie je soms zelfs ineens dat zo’n zielig slachtoffer ineens tot redder wordt: “rustig maar meisje/jochie, je hebt toch je best gedaan. Het is ook heel moeilijk om mij te helpen… (!)”
Kenmerken van het gedrag van de slachtoffer: de speler van deze rol gedraagt zich passief, afwachtend, zet soms grote vragende ogen op, toont zich als hulpeloos, kruipt weg, zit in een hoekje. Uitspraken die er bij passen zijn bijvoorbeeld: “ik kan het niet”, “ik weet het niet”, “ik durf het niet”, “ik kan er niets mee”, “ik ben zo bang”, “ik loop weg hoor”, “ik kan er niks aan doen”. Aan de andere kant herken je slachtoffers soms ook de aan hun bewondering voor de Redder: “wat bent u toch geweldig”, “help me alstublieft”, “je bent mijn laatste hoop” & “wat moet ik doen?”
Voordelen van de Slachtoffer-rol
Aan de slachtofferrol zitten natuurlijk ‘voordelen’:
- Prettig is natuurlijk de hoeveelheid aandacht. Weliswaar negatief gekleurd en met een sterke bijsmaak van medelijden maar het is aandacht.
- Ik hoef er ook niet lang over na te denken waar de problemen liggen want het probleem ligt namelijk altijd bij mij.
- Heel anders is dat voor de uitvoerende verantwoordelijkheid voor het vinden van oplossingen… die ligt namelijk buiten mij.
…het is pijnlijk genoeg voor mensen die in deze rol vast zitten soms echt de enige manier waarop mensen hebben geleerd om aandacht te verkrijgen.
De Aanklager
De aanklager is eigenlijk nèt al een beetje aan bod geweest. Het is vaak de “afrekening” van een spel dat mensen met elkaar spelen. Maar je hebt ook veel mensen die altijd als Aanklager door het leven gaan. Dit is niet goed en dat is niet goed. En de koffie is niet zoet genoeg en de pap is niet zout genoeg en hoog is niet laag genoeg en laag is te hoog… Zo maskeert iemand zijn verdriet en klaagt iedereen net zo lang aan totdat iedereen vertrokken is.
De rol van de Aanklager heeft als voordeel dat je de afstand kunt vergroten tussen jou en anderen. Verder kan je het gevoel van zelfwaarde (tijdelijk) vergroten zonder dat je werkelijk verantwoording neemt. Hij/Zij heeft door deze opstelling een vrijbrief om niets bij te dragen aan een verbetering van de relatie “ik heb ’t toch gezegd…”. Maar tegelijkertijd ben jij natuurlijk wel degene die de oplossingen allemaal had. “Als jullie maar naar mij geluisterd hadden dan was dit allemaal véél beter…”
Het is maatschappelijk een wat minder aantrekkelijke rol als je er langer naar kijkt. Op den duur worden aanklagers dan vaak ook wel weer slachtoffers. Maar aanvankelijk doet het ’t heel aardig. Denk aan bepaalde presentatoren of politici die eigenlijk niets constructiefs bijdragen en alleen maar een beetje anderen kunnen (aan)klagen. Ze kunnen een tijd heel populair zijn omdat ze ongenoegen verwoorden maar je ziet vaak al lang van te voren aankomen dat aanklagers op de lange termijn uiteindelijk een beetje zielig-en-verdrietige figuren zijn “want ze hadden het toch zo goed bedoeld” (inderdaad wordt het pionnetje met een shift dan weer door geschoven naar de slachtoffer positie van dit spel).
Je ziet soms ook dat “de aanklager” naar “de redder” verschuift volgens het principe: “ik trap iemand net zo lang de grond in tot ie nauwelijks meer bestaat en dan ga ik het weer opbouwen” (maar dan wel zoals ìk het goed vindt). Dit laatste kom je nogal eens tegen binnen huwelijken waarin hij-of-zij het nooit goed heeft gedaan. En een enkele keer zie je dergelijke mechanismen ook wel binnen therapie: “we breken iemand eerst af en bouwen ‘em dan weer op” (waarbij er dan toch wel even aan voorbij gegaan wordt dat we al jaren heel degelijk wetenschappelijk onderzoek hebben gedaan naar de vraag hoe we iemand af moeten breken, maar dat er nog steeds niet zulke hele goeie wetenschappelijke basis is voor de vraag hoe we iemand weer op moeten bouwen…).
Kenmerken van de Aanklager:
- Het gedrag van de persoon in deze rol is vaak gekenmerkt door boosheid, is bestraffend, verwijtend, daardoor irritant. Er wordt vaak met de beschuldigende vinger gewezen zonder dat er ècht constructieve oplossingen worden aangedragen.
- De aanklager zadelt de ander ook graag op met schuldgevoelens of breekt de ander af.
- Vaak horen wij uitspraken als: “jij doet ook nooit iets goed”, “jij weet ook niks”, “het is met jou altijd hetzelfde”, “jij stommeling”, “jou vraag ik nooit meer wat”, “doe toch eens een keer wat ik zeg verdorie”, “het lukt jou toch niet, stommerd” enz.
Voordelen van de Aanklager-rol
Je kunt als aanklager niet zo heel lang positieve aandacht verwachten maar je kan je natuurlijk wel heel erg goed voelen over jezelf…
Je hebt “altijd gelijk als het misgaat” en dan gaat het natuurlijk altijd mis “omdat mensen niet goed naar mij geluisterd hebben”. Een aanklager hoeft zijn eigen problemen ook niet zo erg onder ogen te zien want (en in die zin ruikt het wel weer een beetje naar slachtoffer) “omdat het niet mijn schuld is”. Überhaupt hoor je een aanklager liever over schuld en verwijten praten dan over verantwoordelijkheden.
Andere mensen zijn de oorzaak van de problemen omdat zij hun uitvoerende verantwoordelijkheid niet goed oppakken (en mij gelukkig maken).
En het Drama gaat door …
De dramadriehoek wordt niet voor niets drama-driehoek genoemd. Kijk is met deze bril naar een aflevering van een paar soaps op TV. Telkens zie je weer dat de spelers in het drama niet spreken over de dingen die zij werkelijk voelen maar dat zij zich aan het verdedigen door anderen aan te klagen, dat zij hun kwetsbaarheid overschreeuwen door voor anderen te zorgen terwijl ze zelf hulp nodig hebben en hoe mensen van allerlei dingen voor elkaar krijgen door zich zieliger voor te doen dan ze eigenlijk zijn.
En wij als toekijkers? Wij zitten met samengeknepen tenen te kijken naar al dat drama en denken: “zeg nou eens eindelijk wat je voelt!” Want dat is de druk die zich onderhuids opbouwt. Dat is de “charge” waarmee de “shift” tot stand komt…
Maar tja, wat doen we ondertussen in ons eigen leven?… eeehh…
oeps
Terwijl het niet rationeel is. En dat weten we. Want willen we werkelijk zo leven als in een soap?..
Waarom stellen we het dan zo vaak uit om te praten over de dingen die ons werkelijk bezig houden?
Hebben we gebrek aan drama?
. . . dan zijn er toch wel leukere manieren om ons leven wat spannend te houden?
De dramadriehoek van Karpman zorgt al sinds het drama uit de Griekse oudheid voor … drama! Die drama driehoek heeft een zekere “stickyness” een plakkerigheid vol met primaire gevoelens en makkelijke reacties waardoor je lastig boven dat maaiveld uitkomt.
En kijk om je heen, een levensverhaal, niet alleen met “de held” en “de-jonkvrouw-(M/V)-in-nood” … hoe vaak kom je nou dergelijke platte verhaallijnen tegen? Het wordt pas echt een interessant drama als er iemand bij komt die iemand iets verwijt of als we allemaal zien dat het onderhuids verwijt niet wordt uitgesproken. En dan ook nog graag even een verwijt dat voortkomt uit een pijnlijke situatie uit het verleden… en misschien valt de held zo straks wel om van vermoeidheid en kan hij zich niet meer verweren tegen de aanklacht, enzovoort enzovoort. Drama’s dus die je in jouw en mijn leven maar al te vaak tegen komt.
Kijk is met deze bril naar een aflevering van een paar soaps op TV. Telkens zie je weer dat de spelers in het drama niet spreken over de dingen die zij werkelijk voelen maar dat zij zich aan het verdedigen door anderen aan te klagen, dat zij hun kwetsbaarheid overschreeuwen door voor anderen te zorgen terwijl ze zelf hulp nodig hebben en hoe mensen van allerlei dingen voor elkaar krijgen door zich zieliger voor te doen dan ze eigenlijk zijn.
En wij? Wij zitten met samengeknepen tenen te kijken naar al dat drama en denken: “zeg nou eens eindelijk wat je voelt!“
Maar wat doen we in ons eigen leven?… eeehh… Willen we werkelijk zo leven als in een soap? Waarom stellen we het dan zo vaak uit om te praten over de dingen die ons werkelijk bezig houden?
Hebben we gebrek aan drama?
. . . dan zijn er toch wel leukere manieren om ons leven wat spannend te houden?
Uit de drama’s stappen… Autonomie!
Als er dit soort spelletjes (zie hierna: games) worden opgestart middels de dramadriehoek dan is het soms heel lastig om daar uit te blijven.
Zoals hierboven is weergegeven, worden deze drie rollen vaak op een onverstandige manier ingevuld maar het kan natuurlijk ook op een natuurlijke of gezonde wijze worden ingevuld: het slachtoffer wil de aandacht trekken van de ander, gered worden. Diegene die redt, reageert in het belang van de ander omdat deze werkelijk hulp nodig heeft. De aanklager beïnvloedt het gedrag van de ander, uit zorg, omdat de ander bijvoorbeeld nog niet zelf kan, of uit irritatie omdat iemand niet inziet wat hij aan het doen is of wat de gevolgen ervan zullen zijn.
Autonomie is een vierde punt dat als het ware in het midden boven die driehoek hangt. Niet op het niveau van de dramadriehoek maar daar boven, zodat je naar ieder van de drie punten af kan dalen maar ook weer terug kunt komen naar de bovenste punt. Een nieuw niveau waardoor er vanuit het platte vlak met een extra dimensie ineens een 3D driehoekpyramide ontstaat met de autonomie als hoogste punt.
Een autonoom persoon hoeft de posities van de dramadriehoek niet te gebruiken om de dingen te bereiken die hij/zij wil. Dat zijn mensen die iemand kunnen redden als iemand werkelijk in nood is. Zij zullen het iemand zichzelf laten helpen, als iemand het ook zelf kan. Dat zijn de mensen die iemand iets kunnen verwijten als er iets te verwijten is en die om hulp kunnen vragen voor zover zij werkelijk hulp nodig hebben. Maar vóór alles hebben zij de mogelijkheid om in het midden van de driehoek te stappen. Autonomie maakt dat je naar ieder van de drie hoeken kunt gaan zonder vast te komen in drama’s.
Maar een mens is geen eiland
Nou is het helaas zo dat we games meestal niet alleen spelen. Zo begint de Redder begint zonder Slachtoffer en omgekeerd is de rol van Slachtoffer ook geen lang leven beschoren als er niemand is die komt Redden.
Dus als je op een bepaald moment beslist dat je geen zin meer hebt in de dramadriehoek, dan is de kans vrij groot dat je merkt dat jouw voormalige medespelers daar helemaal niet op staan te wachten. Redders kunnen behoorlijk van slag raken als iemand ineens besluit dat hij/zij het zelfstandig wil proberen te doen. “Hoezo, vindt je dat ik het niet goed genoeg doe? Nou, doe het dan verder maar helemaal alleen!” (hoort u de ‘shift’?). Dat soort antwoorden ontnemen natuurlijk snel de moed om het zelf eens te doen. Als je niet uitkijkt zak je weer uit de autonomie omlaag naar de slachtoffer-positie.
Natuurlijk kan je zeggen: “nou dan doe ik het verder wel alleen.” (met het risico dat je onder het mom van autonomie alleen maar een reden hebt gevonden om de ander aan te klagen).
Een mens is geen eiland en als je goed voor jezelf wilt zorgen dan zal dat vaak ook betekenen dat je ervoor zult moeten zorgen dat er mensen overblijven waar je van kunt houden.
Het kan natuurlijk nodig zijn maar het kan ook verstandig zijn om niet te snel te kiezen voor het verbreken van de relatie. Dus kijk eens naar de volgende tips:
Een belangrijke manier is “signaleren en benoemen”. Niet op een aanklagende manier maar héél nuchter. Het helpt de ander om ook boven de klaarliggende rol uit te stijgen en het helpt hopelijk om samen boven het niveau van de drama-driehoek uit te stijgen.
Je kan vertellen dat je uit het spel wilt stappen door de rol die voor jou klaar ligt niet op te nemen en niet in spel stappen maar te beschrijven wat jij denkt dat er aan het gebeuren is. Het kan soms zelfs nodig zijn om zelfs vast een voorspelling te doen van de afloop. “Nou ga jij hel erg voor mij zorgen en dan duurt het nog 2 à 3 weken voor je afknapt en dan ga ik voor jou zorgen en dat hou ik dan waarschijnlijk zo’n 3 maanden vol en dan zak ik in elkaar maar tegen die tijd ben jij net weer een beetje op de been zodat…” Pas er wel voor op dat je dit autonoom doet, dus niet als een soort van redder de ander op de hoogte brengen van jouw grandioze inzichten. Nee, gewoon omdat het een probleem van jullie beiden is dat jullie telkens in dat spel stappen. De toon waarop je erover praat is belangrijk.
Over het algemeen zal gelden dat je uit games blijft door niet te overdrijven bij de beschrijving van positieve of negatieve karaktereigenschappen, door je niet zogenaamd “tactisch” te gaan gedragen maar gewoon te doen wat bij jouw past. Je kan ook anderen stimuleren om het zelfde te doen door gedrag dat “uit het spel blijft” te belonen met positieve aandacht (maar waak er dus voor geen reddende rol in te nemen waarbij je jezelf “er boven” plaatst). En in groepsbehandelingen wordt zelfs wel een “toeteraar” aangesteld die toetert of een belletje laat klinken als ie de driehoek herkent.
Keep it real
Begrijp me goed, hoewel sommige therapeuten wat star zijn in het streven om altijd maar “echt contact” te moeten beleven, over het algemeen is iedereen het er wel over eens dat er niet zo veel mis is met “games”. “Goedemorgen buschuaffeur, hoe is het nou?” daar verwachten we geen eerlijk antwoord over zijn werk of over zijn relaties. Sociale spelletjes houden het sociaal verkeer makkelijk overeind, ook in onze liefdesrelaties. Maar het is voor ons contact met de mensen die blelangrijk zijn in ons leven wel handig om na te blijven denken over drie dingen om “games” ook opbouwend te houden en te zorgen dat zij niet in de weg gaan staan van onze eigen autonomie of de autonomie van de mensen van wie we houden, of de autonomie van de mensen met wie we samen werken.
Flexibiliteit is een belangrijk aspect. Als we onze “games” kunnen veranderen, als we ze open kunnen leggen en ze makkelijker bloot kunnen leggen dan hebben games minder kans om schadelijk te worden. Wanneer je de vasthoudendheid ziet waarmee sommige mensen aan een game vast blijven houden als het eenmaal is opgestart dan is goed te begrijpen dat games schadelijker worden naarmate we er langer in vast blijven hangen. En als laatste is het belangrijk om na te denken over de intensiteit waarmee we onze spelen spelen. Wanneer je ziet dat games soms letterlijk op leven en dood gespeeld worden, dat er wordt gedreigd met ontslag, dat er wordt gedreigd met echtscheiding als onderdeel van het spel, wanneer je ziet hoe familieleden en zelfs kinderen worden betrokken in “games” rond echtscheidingen, dan snap je dat het goed is om na te denken over de grenzen van intensiteit, de bereidheid om echt leed toe te voegen als de ander verliest. Een spelletje poker waarbij het om dubbeltjes gaat is een heel ander spel dan spelen met je hypotheek op tafel.
laat de games die je speelt een gunstige invloed hebben op je kwaliteit van leven.
Hans
Leesvoer:
Notes:
Transaktionsanalyse. Lehrbuch für Therapie und Beratung. 378 Seiten (1997)
Herder, Freibg.; ISBN: 3451260271
…terug naar de tekst ^
Aangepast Kind, de Ouder, ego-posities,Kind, Kritische Ouder,psychotherapie,tegenscript,transacties,Transactionele Analyse, Voedende Ouder, Volwassene, Vrij Kind, Zorgende Ouder
| Deel 1 De Transactionele Analyse (T.A.) #Psychotherapie |
Deel 2 De Transactionele Analyse (2) #Psychotherapie |
Deel 3 De Transactionele Analyse (3) #Dramadriehoek |
Mocht u vragen willen stellen +klik hier+
contact pagina: +klik hier+
Heb je aanvullingen of opmerkingen: plaats hieronder een reactie…
westcoachingblog.wordpress.com 
ja, het is goed duidelijk Hans. Hier heb ik wat aan. Het geeft mij nu gelijk inzicht in dingen die ik automatisch al vooraf aan het bedenken ben zonder dat ik mijzelf daar bewust van ben. Groet, Marco
LikeLike