Onderzoek naar “Wat VOEL ik nou eigenlijk?”
(Dan Siegel)
– Sensation (body)
– Imagery
– Feelings (emo)
– Thoughts
uit:“The Whole Brain Child”
Soms zijn gevoelens lastig lastig te herkennen. Soms weten we niet wat we voelen, soms weten we nauwelijks dàt we iets voelen. Of wat het niveau van dat gevoel is: is het eerder een lichamelijk gevoel van ziekte of kater of is het een emotioneel gevoel dat we dus ook lichamelijk voelen?
Als je daar niet zo goed in zou zijn, dan helpt het om een periode regelmatig “Emotion Processing” te doen van Dan Siegel (een oefening uit “The Whole Brain Child”) om zo de vaardigheid te oefenen van het weten wat je voelt.
Want dat is gewoon een vaardigheid van jouw brein. En het is natuurlijk de eerste stap om handig met jhe gevoel om te gaan, te weten wat je voelt. Want pas daarna kan je handig nadenken over de vraag waar het vandaan komt (van buiten van binnen?) en daarmee vooral over de vraag wat je met dat gevoel kunt doen.
De SIFT-techniek kan je gebruiken om de smaak en de nasmaak van een gevoel van een bepaald moment achteraf even nader te bekijken Het helpt om te oefenen zodat je duidelijker voelt waar, een duidelijker beeld hebt van, betere woorden hebt voor, en een helderder context (in de tijd) hebt van dat gevoel op dat moment. Waardevol voorwerk zodat je beter kunt denken over de vraag wat je er mee wilt, met dat gevoel (jijzelf of met andere betrokkenen).
Ons gevoel reageert namelijk op een lager niveau op situaties die er op dat moment om ons heen in de buitenwereld aan de hand zijn of die we in onze binnenwereld meemaken. Daarbij is het nog niet eens altijd zo belangijk of het nou echt zo is of dat iets alleen maar bedacht hebben. Ons emotionele brein reageert op de situatie in het moment, op dat wat er is en niet op wat je vindt dat je zou hebben moeten voelen.
En als we woorden hebben voor de dingen die er in ons gevoelsleven gebeuren dan hebben we er eigenlijk altijd meer grip op.
S.I.F.T.
“SIFT” is een acroniem van 4 stappen uit een oefening waarmee je de vaardigheid oefent van het herkennen van wat je voelt. Sensation, Imagery, Feelings & Thoughts…
S – Sensations
De eerste stap is het beschrijven van het gevoel, misschien op de huid maar juist aan de binnen kant van je lichaam. Heel lichamelijk. Eerst zo veel mogelijk het gevoel beschrijven zoals je het in je lichaam voelt. Het gevoel mag onprettig zijn of prettig. Het is wat het is… De lading is zo heftig als ie is…
Als je daar niet zo ervaren in bent: vragen die je jezelf zou kunnen stellen zijn: Hoe groot is het of hoe klein? Hoe veel is het of hoe weinig? Kan ik iets zeggen over de heftigheid?
Waar voel ik het?
Is het in je spieren, of in je organen? Of elders? (bijvoorbeeld achter in mijn keel, boven mijn verhemelte, in mijn keel, in mijn borst achter mijn borstbeen, in mijn bovenbuik, in mijn rug, in mijn bekkenbodem? etc. etc.) Is het een stil of een beweeglijk gevoel? Verplaatst het zich? Is het een concentrisch gevoel dat naar binnen drukt of is het een excentrisch gevoel dat naar buiten drukt? Of allebei niet?
En: is het een veranderend gevoel of blijft het ’t zelfde? Is het een gevoel dat telkens overnieuw begint of is het constant? Is het een gevoel dat van binnen naar buiten wil of van buiten naar binnen? Beweegt het mee met de adem of niet?
Wat is de richting van het lichamelijke gevoel? Naar iemand toe? Of juist van iets of iemand weg?
Is het wel een enkel gevoel? Of zijn het eigenlijk twee dingen? Regelmatig voelen we zowel ‘het gevoel’ zelf als onze gevoelsmatige reactie op dat gevoel. En dat kan zo oud zijn en zo vaak samen zijn gebeurd dat iets bijna als één gevoel kan voelen.
I – Imagery
En wat zijn de beelden die je bij dat lichamelijke gevoel kan fantaseren?
Van wat voor materiaal lijkt het te zijn? Wat voor gewicht? Is het zwaar? Of hard? Of voelt het breekbaar? Of zacht of week?
Komen er plaatjes op als je naar dat gevoel luistert?
Is het eerder als een ei of een kerstbal of is het eerder een klont verzwaarde klei? Is het als een dier(tje) of diertjes (en zo ja, welke?)
Bijvoorbeeld, bij een knoop in je buik: waar zit ie?, wat voor soort knoop is het (een platte ~?, een Gordiaanse ~?), hoeveel trek staat er op? Is het een touw of een kabel of is het een knoop in je darmen?
Of een andere richting van vragen die belangrijk kan zijn: voelt het oud of nieuw? Is dit een bekend gevoel dat ik eerder had?
Soms is die ‘materiaal’-vraag nietzo verduidelijkend. Dan kan het handig zijn om te vragen: wat voor klimaat is het? en Wat voor weer is het daar? Een droge woestijn of een gure toendra, glooiende groene heuvels of een vulkaar op uitbarsten? Golven die tegen de Engelse krijtrotsen aan slaan of golfjes die uitrollen op het witte zand aan het strand?
Laat je fantasie gaan. Er is geen goed of fout. Maar soms voel je die s(h)ift dat je denkt: denkt: dit beeld klopt!
En wat mij persoonlijk betreft, kan je de ‘I’ ook gebruiken voor Interactie. Want laten we wel zijn, ons gevoelsleven reageert vaak op anderen. Is het één ‘ding’ of is het ene gevoel een gevoel dat misschien bestaat uit 2 dingen?
Soms is een gevoel iets dat in onszelf bestaat. Soms is een gevoel iets dat hoort bij een interactie met iemand anders… nog niet eens zo zeer wie dan? maar veel meer “Wat doet die ander? …waardoor dit gevoel in mij ontstaat?
Trekt de ander? Duwt de ander? Prikt de ander? Streelt de ander? Trekt de ander terug? Pusht de ander?
F – Feelings
Wat zijn de ‘Feelz’ die jij voelt dat past bij een dergelijk beeld dat hoort bij zo’n lichamelijk gevoel?
Persoonlijk zou ik hier misschien als letter eigenlijk liever de “E” van “emotions” hebben gezien. Maar het kunnen natuurlijk ook minder emotionele gevoelens als “honger” zijn, of walging, of misselijkheid, of pijn.
Het is eigenlijk ook vooral het doel van de oefening dat je probeert te voelen of er een gevoelsmatig (emotie)woord is dat écht bij jouw beeld van jouw gevoel hoort. Niet een vage ‘umbrella-term’ als “gestresst”, of “opgefokt”, of een gedachte als “ik voel dat ik vind dat jij …” maar een ‘Feel’-woord.
Je kan het ook even hardop uitspreken voor jezelf en een beetje ‘herkauwen’ en zo naproeven en navoelen om te kijken of er aanpassingen of bijwoorden bij zijn die het als label nòg beter laten passen op het gevoel.
Ook hier weer: hoe preciezer je bent, hoe beter het is. Er kunnen bijwoorden zijn die het verduidelijken, of woorden die je leent uit het beeld. Een “ijzige woede” is een hele andere woede dan “hete woede”. Een “zakkend” verdriet is een heel ander verdriet dan een verdriet dat “opborrelt”…
En ook hier weer, neem aandachtig de tijd. Er is geen goed of fout.
Maar zoek naarn dat woord of symbool waarbij je die s(h)ift voelt waarbij je denkt: dit klopt!
En wederom: is dat ene gevoel misschien een gevoel dat eigenlijk uit 2 dingen bestaat? Is het een gevoel dat bestaat uit twee gevoelens die met elkaar wringen? of die elkaar versterken? Ga ze niet te veel lopen bedenken (‘gedachten’ komt zo als volgende stap) maar zijn er emotionele woorden die als het ware naar boven borrelen en kloppend voelen?
Soms helpt het je om je af te vragen in welke hoek zo’n gevoel zit. Zit het eerder in de hoek van “Benieuwd”, “Bedroefd”, “Boos”, “Bang”, of van “Begeerte” (de belangrijkste basis emoties)?..
Of is het meer een sociaal gevoel zoals “Schaamte”, “Schuld” of juist “Trots” of “Liefde”, of iets als “teleurstelling” of “verveling”.
Probeer telkens het woord even te ‘proeven’ en te kijken of je het als emotioneel ‘label’ aan kan passen, bij kan vijlen zodat het nog beter bij je gevoel van dat moment past.
Je bent telkens weer op zoek naar een gevoel van ‘shift’ in het gevoel als je het juiste label gevonden hebt.
T – Thoughts
De voorwaarde om zo eerlijk mogelijk met je gevoel kunt om gaan zoals het is… (en dat is váák iets anders dan wat je zou willen voelen).
Wat zijn de gedachten die er voorbij komen rond dit gevoel of emotie met dit beeld en dit lichamelijk gevoel. En dan wil ons brein graag automatisch gaan denken over het ‘Waarom’. Maar stel dat nog even uit. Dat heeft pas te maken met het nadenken over de vraag wat we met dat gevoel moeten gaan doen in de toekomst. Blijf even in het ‘hier-en-nu’ en vraag je af of er gedachten zijn die naar boven komen bij de vraag: “WAT is het dat ik voel?”
Inderdaad, weer die oud-en-nieuw vraag kan voorbij komen, de “Bekend of nieuw?”-vraag. “WANNEER heb ik ieerder iets dergelijk gevoeld?”. Misschien is het emotionele label bijna een kort zinnetje dit keer?
De antwoorden hoeven niet gelijk ‘begrijpelijk’ te zijn. Maar voel hoe het voelt en of het label gevoelsmatig “kloppend” voelt…
Hopelijk
Dat was de route je kunt afleggen en die je af en toe kunt gebruiken om te (h)erkennen what the fuck je nou eigenlijk voelt!
Hopelijk heb je met een paar minuten duidelijk wat je eigenlijk voelde. Ga er niet te lang in door. Het is een hulpmiddel om jouw emotionele kompas te lezen. Dus ga niet tegen die wijzertjes van je emotionele dashboard lopen duwen om iets groter of kleiner te maken, om iets aan de richting te veranderen, of dat je net zo lang bezig bent met het nieuwsgierig zijn naar het gevoel dat je alleen nog maar nieuwsgierigheid voelt en niet meer het gevoel waar deze oefening nieuwsgierig naar was (dat is nog wel eens een ‘new age’ truuk om gevoelens te kunnen ontkennen in het kader van braaf emotioneel zelf-onderzoek).
Misschien heb je onderweg zelfs al wel ideeën gekregen over de manier waarop je om wilt gaan met dat gevoel. Bijvoorbeeld: wil ik “een ballon” (imagery) laten wegvliegen of kapot prikken? Wil ik een golf kanaliseren of uit laten klinken. Wil ik voor een vulkaan wegrennen of wil ik er marshmallows boven roosteren omdat ik groter ben dan dit?
Maar dat is een gevolg, en het is expliciet nog niet het doel van deze oefening!
Dat is een stap die er ná komt…
Als ik wéét wat ik voel, dan kan ik daar ná gaan nadenken over wat ik met dat gevoel wil doen…
Formulier-versie
Bruikbaar om in te vullen en te gebruiken voor een gesprek met Hans over dit gevoel…
Je kan dit formulier gebruiken om het voor jezelf in te vullen zonder het per se te hoeven verzenden. Of je kan het ook gebruiken als aanzet voor een gesprek (of email wisseling) met Hans…
Wanneer je meer over openminded relatie coaching* wilt weten:
neem dan hier contact* op!
Hans West
West-coaching.nl
West-Coaching.nl
n.a.v. Dan Siegel & Integratieve Therapie (Petzold)
Het zogenaamde “Sitting with Open Hand(s) is eigenlijk niet zozeer een ‘techniek’. Het is eerder een ‘houding’ in therapie of in gesprekken. Met name bij angstige mensen kan het goed werken om niet te gaan ‘vissen’ naar (therapie)resultaten maar met open handen te wachten tot iemand maar je toe komt.
westcoachingblog.wordpress.com 